مشکلات زیر ذره بین بینش اجتماعی

 

بسیاری از ما در زندگی های شخصی خود با مشکلات زیادی درگیر هستیم. بیکاریم، مشکلات مالی بسیاری داریم، با خانواده و دوستانمان مشکل داریم، افسرده هستیم، احساس می کنیم کسی ما را درک نمی کند، تیپ مان بد است، از رشته تحصیلی خود ناراضی هستیم و مسکن مناسبی پیدا نمی کنیم و بسیاری مشکلات ریز و درشت دیگر که اطرافمان را گرفته است. در اولین برخورد با این مشکلات احساس می کنیم که این مشکلات ریشه در زندگی خصوصی ما دارد و محوریت این مشکلات به خود ما بر می گردد و خود را مقصر این مشکلات می دانیم. افراد مشکلات خصوصی خود را معمولاً در چارچوب دگرگونی های تاریخی و تضادهای نهادی که در بستر اجتماع قرار دارد در نظر نمی گیرند. اما با مشاهده مشکلات خود در زندگی افراد دیگر و با همه گیر شدن برخی از این مشکلات در سطح جامعه در می یابیم که در این مشکلات تنها نیستیم و اشتراکات زیادی با افرادی که به این مشکلات دچارند، داریم. اغلب مردم از رابطه پیچیده ای که میان زندگی خصوصی شان و تاریخ اجتماعی وجود دارد، آگاهی چندانی ندارند و ضمن آن که نمی توانند وضعیتشان را به درستی تحلیل کنند، قادر نیستند با به کنترل درآوردن تحولات ساختاری بر مشکلات به ظاهر شخصی شان فائق آیند. فهم تاریخی از گرفتاریهای شخصی، اولین گام در شکل گیری بینش اجتماعی است. به طور خلاصه بینش اجتماعی یعنی این که ما مشکلات و گرفتاری های خود را با نگاهی جامعه شناختی ببینیم و عوامل بیرونی را در شکل گیری آنها دخیل بدانیم.

فردی که دارای بینش اجتماعی است می تواند تأثیر رویدادهای تاریخی دامنه دار را در زندگی خصوصی و فعالیت های اجتماعی افراد دیگر درک کند. اولین فایده این نوع بینش این است که انسان فقط هنگامی قادر است مفهوم زندگی را درک و سرنوشت خویش را دریابد که خود در بطن تاریخ اجتماعی قرار دهد. لازمه شکل گیری بینش اجتماعی درک گرفتاری های شخصی در بستر مسائل عام اجتماعی است. یک مسئله عام یک موضوع عمومی است و زمانی پدید می آید که مردم متوجه می شوند که ارزش های اجتماعی آنان نادیده یا مورد تهدید قرار گرفته است. به طور مثال اگر در یک شهر صد هزار نفری اگر یک فرد بیکار باشد باید به تجزیه و تحلیل رفتارها، شخصیت،مهارت و امکانات آن فرد بیکار توجه کنیم چرا که این مسئله یک مسئله شخصی است و این عدم شغل را باید خود فرد جستجو کرد، ولی وقتی در جامعه‏ای با پنجاه میلیون نفر شاغل،پانزده میلیون‏ نفر بیکار وجود دارد،این یک مسئله عمومی است‏ و نمی توان آن را در چارچوب خصوصیات و امکانات افراد تجزیه و تحلیل نمود. در چنین‏ شرایطی، ساخت واقعی امکانات اجتماعی بطور کلی مضمحل شده است، در نتیجه برای تجزیه و تحلیل صحیح و هم‏چنین ارائه راه‏حل ممکن‏ باید امکانات نهادهای اقتصادی و سیاسی موجود در جامعه را موردنظر قرار داد و تنها به موقعیت‏ اجتماعی و شخصیت افراد اکتفا ننمود. در رابطه با مسئله بیکاری، باید بگوئیم که‏ وقتی نظام اقتصادی بعضی از جامعه‏ها بشکلی‏ طرح ریزی شده است که در مقابله با حوادث و مشکلات‏ ناگهانی آسیب‏پذیر شده، مسلماً راه‏حل مسئله‏ بیکاری از قدرت فردی خارج است  و یک مسئله اجتماعی است که کل جامعه با آن درگیرند. مسائلی که ما امروز در شرایط متعدد و مشخص با آن روبرو می‏شویم،معلول‏ دگرگونی‏هایی است که برای شناخت‏ علل مشکلات باید پیوسته به ماوراء آنها توجه کنیم. امروز دگرگونی‏های ساختی به‏ موازات گسترش و ارتباط پیچیده نهادهای‏ اجتماعی تنوع و افزایش یافته اند. بدین‏ترتیب‏ برای اینکه به مفهوم ساخت اجتماعی دسترسی‏ یابیم و آن را به درستی بشناسیم باید بستگیها و پیوستگی‏های عوامل گوناگون را مورد پژوهش‏ قرار دهیم .بدیهی است انجام چنین امر مهمی منوط به داشتن بینش اجتماعی است.